Pim en Stefanie studeerden in 2017 en 2018 een semester in aan de Polytechnic University in Sint-Petersburg. Hieronder geven ze een inkijk in hun avonturen en geven ze wat praktische tips.
Pim Komen
Al voordat ik startte met deze studie wist ik zeker dat ik de kans aan zou grijpen om een half jaar in het buitenland te studeren. De keuze om naar Rusland te gaan lag voor mij voor de hand. De tweede vraag was natuurlijk welke stad het zou gaan worden: ik had Moskou en Sint-Petersburg al eens (kortstondig) bezocht, maar besloot toch voor de laatste te gaan. En daar ik heb daar absoluut geen spijt van gekregen!
Voorbereiding
Na de keuze gemaakt te hebben, begonnen alle voorbereidingen voor het vertrek naar Sint-Petersburg, waar ik aan de Polytechnic University zou studeren. Toegegeven, achteraf gezien was dit misschien wel de lastigste periode: er leek geen einde te komen aan de lijst met vereisten voor o.a. het visum en vooraf lijkt zo’n verblijf van bijna vijf maanden (eind augustus tot eind januari) nog onoverkomelijk. Er valt nog weinig bij voor te stellen en dat doet een buitenlandverblijf spannender lijken dan het is. In mijn ervaring werd alles gemakkelijker en overzichtelijker na het moment van vertrek naar Rusland.
Verblijf
Ik verbleef met twee studiegenoten in een appartement op de Nevksij Prospekt, de hoofdstraat van Sint-Petersburg. De universiteit biedt ook plaatsen aan in de studentenhomes, met drie personen op een kamer. Ik zou echter aanraden om dichter bij het centrum van de stad te verblijven als dat mogelijk is: de metro sluit bijvoorbeeld elke avond na een bepaald uur en daarnaast is het veel makkelijker om interessante plaatsen in de stad te bezoeken. Het vinden van een appartement is overigens niet moeilijk. Als je er om vraagt, geeft de universiteit gegevens van een contactpersoon die verschillende plaatsen in de aanbieding heeft. Nog over de metro gesproken: het nadeel van in het centrum wonen is natuurlijk wel dat het ongeveer vijftig minuten kost van je appartement tot aan de universiteit. Maar dat is eigenlijk minder vervelend dan het klinkt, en je went er snel aan.
De universiteit
Bij aankomst op de universiteit en het intekenen voor onze vakken bleek direct dat de zaken er anders voor stonden dan we van te voren hadden bedacht. Een deel van de vakken die we wilden volgen bleek niet te worden aangeboden, en voor een aantal andere vakken klopte het aantal studiepunten niet. Over dit soort ‘Russische’ zaken had ik echter al vaak gehoord, en in mijn ogen is het belangrijk veel te communiceren omdat er nog heel veel mogelijk bleek. Na overleg met de UGent en de docenten en coördinatoren in Rusland werden er aanpassingen gedaan zodat uiteindelijk iedereen het gewenste curriculum kon volgen. Een eerste les Russische bureaucratie, laat ik maar zeggen. Dan over de vakken zelf: ten eerste wil ik benoemen dat het niveau in Rusland lager ligt dan in Gent. Hoewel de vakken zelf zoals ‘Geschiedenis van Sint-Petersburg’ of ‘Russische Realia’ veel nieuwe en interessante informatie aanreiken, zijn de examens gemakkelijker dan wij in Gent gewend zijn. Voor drie vakken moesten we echter presentaties in het Russisch geven, wat voor een zekere uitdaging kan zorgen. Met genoeg voorbereiding is dat echter niet onoverkomelijk. Bijna alle vakken werden in goed verstaanbaar Russisch gegeven, en een enkel vak in deels Engels en deels Russisch.
Al met al biedt de universiteit een makkelijke en afgebakende omgeving om het semester in door te brengen, maar is dit slechts een klein deel van de hele buitenlandervaring. Naar mijn ervaring maken juist de mogelijkheden die zich buiten de lessen voordoen een semester in het buitenland zo waardevol.
Ervaring buiten de universiteitsmuren
Een vaak genoemd stereotype over de stad is dat Sint-Petersburg ‘westerser’ en opener is qua uitstraling en mentaliteit dan vele andere steden in Rusland. Dit benadrukten veel mensen daar zelf ook, en ook al blijft dit een buikgevoel – ik zou het toch willen beamen. Zeker na een bezoek aan Moermansk werd dit verschil voelbaar. Een kanttekening: mensen in ‘functie’, dus achter kassa’s, loketten, garderobes en dergelijke meer leken in Rusland zelden te beroerd om onbeleefd of bot te zijn. Dat verschil, in vergelijking met mensen op straat, viel in Rusland vaak op.
Juist vanwege de mentaliteit in Sint-Petersburg werden situaties en mogelijkheden om met Russen in contact te komen in mijn schoot geworpen. Ik geef een paar voorbeelden: iemand vroeg me de weg en ik antwoordde dat ik niet uit Rusland kwam en de weg niet kende. Onmiddellijk volgde een gesprek met de uitnodiging om eens koffie te gaan drinken, omdat de persoon graag eens met buitenlanders in contact wilde komen. Een ander moment raakte ik in een parkje in gesprek met een oudere Russische dame die me direct op de man af naar mijn mening vroeg over de huidige Russische internationale politiek. In een broodjeszaak schoof een onbekende jongen, nadat hij mijn buitenlands accent hoorde, een stoel naar me om een gesprek over literatuur te beginnen. Na een andere afspraak van een klein uur met een Russische – via-via ontmoet – nodigde ze me uit om een weekend mee te gaan met haar gezin naar de datsja. Voor mij was dat de beste ervaring die ik heb opgedaan in Rusland. Onder het genot van uiteraard heel wat wodka en borden vol eten, met meer dan voldoende dille en mayonaise, praatten we over politiek, religie, corruptie, Poetin, Syrië, de MH17 en de Krim. Het vak ‘Russische Realia’ kon daar niet tegenop.
Tips voor in de stad zelf
Niet enkel de mensen, maar ook de stad zelf biedt meer dan genoeg interessante mogelijkheden om met de cultuur in contact te komen. Zoals eerder gezegd woonde ik direct in het centrum, wat het erg gemakkelijk maakte om stadswandelingen te maken en musea, kerken, parken en monumenten te bezoeken. Daarbovenop is Rusland erg vrijgevig met studentenkortingen waardoor bijna alle bezienswaardigheden gratis of heel goedkoop zijn. Naast de geijkte plaatsen zoals de Hermitage, Peterhof, de Kazankathedraal of de Kerk van de Verlosser op het Bloed, zijn onder andere de volgende plaatsen zeker de moeite waard: Het Museum voor Non-conformistische Kunst, het Museum van Politieke Geschiedenis (met een degelijke kritische insteek!), het Street Art Museum, de begraafplaats en het herdenkingsmonument voor het beleg van Leningrad, het museum van het Beleg van Leningrad, het Muzikaal Archief (met o.a. informatie over Sjostakovitsj en de Tweede Wereldoorlog), het museum van ‘Experimentele geluiden en muziek’, enz. Het Museum van de Geheime Politie zou ik echter niet aanraden, dat bleek juist een dubieus eerbetoon te zijn aan de vele geheime diensten die Rusland heeft gekend…
Naast dit alles zijn er in het centrum vele verschillende studentencafés, koffiebars, clubs, kroegen en restaurants om samen met Russische of internationale studenten te bezoeken. Het was ook een goede ervaring om eens naar een Russische film te gaan. Daarnaast zou ik opera of ballet in het Mariinskijtheater aan willen raden.
Buiten de stad
Er zijn ook buiten de stad interessante uitstapjes mogelijk. Zo heb ik een weekend in Vyborg doorgebracht, een licht vervallen historisch kuststadje in de buurt van Finland met redelijk mooie natuur eromheen. Ook heb ik het noordelijke Moermansk bezocht. Aangezien ik Moskou al eens had gezien, sloeg ik die stad over, maar met de nachttrein is het makkelijk te bereiken en verschillende andere studenten hebben deze uitstap gemaakt en er veel plezier aan beleefd.
Om af te ronden
In mijn beleving bleken Russen, of preciezer gezegd Sint-Petersburgers, ongelofelijk open en vriendelijk en bovendien nieuwsgierig naar contact. Als je daar voor open staat, biedt een buitenlandverblijf enorm veel mogelijkheden om mensen te leren kennen, andere meningen te horen en verder te kijken dan de stereotypen die er over Russen in het algemeen heersen. De belangrijkste tip die ik kan geven is vooral proberen om los te komen van het universiteitswereldje en niet enkel met mensen van jouw eigen nationaliteit op te trekken, maar juist ook daarbuiten de grens proberen te verleggen om in contact te komen met Russen en nieuwe plaatsen te zien.
Stefanie Van de Vyvere
Afgezien van het feit dat dit avontuur mij enorm is meegevallen dankzij de mogelijkheden die deze stad biedt, is het buitenlandsemester in een opleiding als Oost-Europese talen en culturen in mijn ogen absoluut noodzakelijk. Je proeft van het dagelijks leven en komt op een heel actieve manier in contact met de taal.
Voor mij persoonlijk lag de keuze van het land en de stad voor de hand. Mijn interesse voor de Russische taal, cultuur en literatuur is sinds het begin van mijn opleiding groot en het zou dan ook al heel snel blijken dat ik de perfecte keuze had gemaakt. Er bestaat geen betere stad dan Sint-Petersburg om volledig te worden ondergedompeld in de culturele aspecten van het Russische leven.
Nadat je een universiteit toegewezen gekregen hebt op basis van je motivatiebrief (erg belangrijk!), kan de administratieve voorbereiding van de reis zelf beginnen. Ik zou gaan studeren aan de Polytechnische Universiteit, een heel omvangrijke instelling met een ruim aanbod voor buitenlandse studenten. Het contact met de universiteit verliep altijd heel vlot. De verantwoordelijke voor internationale uitwisselingen is jong, vlot en bekwaam. Voor je vertrek moet je al je gegevens en documenten uploaden op een online workflow en dit zorgt voor een goed overzicht.
Wat wel wat spanning met zich meebracht, was het feit dat ik heel lang heb moeten wachten op een uitnodiging van de universiteit in Petersburg. Hierdoor kon ik pas heel laat mijn visum aanvragen en moest ik bijna later dan gepland vertrekken. Hoewel dit een uitzonderlijke situatie was, raad ik wel aan op tijd alles te beginnen regelen. Voor vliegtickets is het Erasmuspakket van Brussels Airlines de beste optie. Hiermee kan je voor slechts 200 euro heen en terug vliegen met 60 kilogram bagage.
De aankomst in de stad en op de universiteit verliep erg vlot. Een Russische ‘buddy’ die zelf studeerde aan de Polytechnische universiteit kwam ons ophalen aan de luchthaven, bezorgde ons een kaart voor het openbaar vervoer en een simkaart. Ze was zelfs bereid de verhuurder van ons appartement te ontmoeten en ons te helpen met het contract. Dit appartement vonden mijn kotgenote en ik via een studente Slavistiek die daar het jaar voordien gewoond had. Ik heb er persoonlijk voor gekozen niet in de studentenhome van de universiteit te verblijven, maar voor wie er geen probleem mee heeft een kamer met iemand te delen en een beperkt budget heeft, is dit zeker een aanrader, vooral omdat je op die manier veel mensen leert kennen. Tijdens de introductieweek krijg je de kans om op een rustig tempo de campus te verkennen en kennis te maken met de professoren en je medestudenten. Ook kom je te weten hoe je studie praktisch zal verlopen.
Het vakkenaanbod voor buitenlandse studenten is niet erg uitgebreid maar wel relevant voor ons studiedomein. Het niveau van de groep Russisch waarin je wordt geplaatst, wordt bepaald aan de hand van een test die je in de eerste week maakt. Ook al kom je terecht in een lagere groep, toch is het belangrijk te vragen om te mogen aansluiten bij het hoogste niveau, het enige niveau dat voor studenten van de derde Bachelor een uitdaging vormt. Er wordt een groot deel grammatica opgefrist, je ziet ook wat nieuwe grammatica en er zijn veel schrijf- en leesopdrachten. De cultuurvakken (‘Cultuurgeschiedenis van Sint-Petersburg’ en ‘Russische realia’) worden op een spontane manier gegeven en zijn erg interessant. Als je wat meer uitdaging wilt, kan je nog een extra vak kiezen uit het programma voor Russische studenten.
Als dit alles nog niet volstaat, valt er in de stad ook enorm veel te leren en te beleven. Als cultuurstad investeert Sint-Petersburg op grote schaal in musea, theaters, fototentoonstellingen… In bijna elk museum en theater krijg je als student korting. Een bezoek aan de Hermitage is zelfs gratis voor studenten. Ook kan je veel schrijvershuizen waar bekende Russische auteurs gewoond bezoeken.
Eigenlijk is de stad op zich één groot openluchtmuseum. Je kan er eindeloos rondwandelen en het oog komt nooit wat tekort. Als je de Nevskij Prospekt al tientallen keren hebt afgewandeld, de Sint-Isaakkathedraal toch al wat beu gezien bent en het Russisch museum een aantal keer hebt bezocht, kan je je natuurlijk ook buiten Sint-Petersburg begeven. Rond Sint-Petersburg liggen er heel wat buitenverblijven van de voormalige tsarenfamilie, die zeker een bezoekje waard zijn. Je kan er heel gemakkelijk en voor een spotprijs heen met het openbaar vervoer. Het stadje Repino, waar de fameuze schilder Ilja Repin woonde, is een absolute must. Als je verder van de stad weg wilt, zijn Vyborg, een rustiek stadje dichtbij de Finse grens, en Velikij Novgorod, een van de oudste steden van Rusland, absolute aanraders. Ook een tripje naar Moskou met de nachttrein (of, voor wie van wat meer comfort houdt, met de sneltrein) valt heel eenvoudig te organiseren.
Wat ik ten slotte nog kwijt wil over Sint-Petersburg is dat de stad ondanks haar Westers aandoende architectuur, toch voldoende ‘Russisch’ is. Ook al spreekt een groot deel van de jeugd Engels, zijn er meer dan voldoende mogelijkheden om je Russisch te oefenen in het dagelijkse leven. Het is belangrijk dat je zelf initiatief neemt en zelf in het Russisch begint te spreken. De inwoners mogen op het eerste zicht dan wel streng en onverschillig lijken, toch zijn ze heel gastvrij, gewillig en behulpzaam als je met hen in gesprek treedt.
Ik heb erg veel fijne herinneringen aan deze ervaring overgehouden en heb er enorm veel door geleerd. Als je een cultuurliefhebber bent, van schoonheid houdt en geïnteresseerd bent in het bruisend stadsleven, bestaat er geen betere keuze dan Sint-Petersburg. Veel succes!