Literaire vertaling in Russische emigratietijdschriften tijdens het Interbellum: Russia Abroad in dialoog met de gastcultuur?

Anna Namestnikov (Universiteit Gent)

Abstract

Na de Bolsjewistische revoluties van 1917 en de daaropvolgende burgeroorlog ontvluchtten meer dan een miljoen Russen hun thuisland en vormden zij Russischtalige diasporagemeenschappen wereldwijd, vooral in Europese steden als Berlijn, Parijs en Praag, maar ook in steden als New York en Harbin. Deze émigré-samenleving, vaak aangeduid als ‘Russia Abroad’, zocht manieren om om te gaan met het verlies van hun prerevolutionaire vaderland en verleden, de opkomst van de Sovjet-Unie en het leven in de nieuwe gastlanden. Dit proces, door Greta Slobin (2013) omschreven als een ‘triangulatie’ van invloedsferen, was cruciaal voor de culturele identiteit en productie van Russia Abroad en resulteerde in een voortdurende interactie met ‘de Andere’.

In deze lezing richt ik mij op een tot nu toe onderbelicht aspect van dit culturele veld, namelijk de literaire vertaling van buitenlandse literatuur naar het Russisch. Welke auteurs, genres en thema’s werden het vaakst vertaald? Wie waren de vertalers, en hoe werd deze vertaalde literatuur gepresenteerd aan de Russische émigré-lezer?

Om deze vragen te beantwoorden, analyseer ik twee populaire mainstream tijdschriften: Illjustrirovannaja Rossija (Geïllustreerd Rusland, Parijs; 1924-1939) en Roebezj (Grens, Harbin; 1927-1945). Beide publicaties brachten regelmatig literaire vertalingen, naast een brede mix van andere content (Russische literatuur, nieuws, satire, kruiswoordpuzzels, modepagina’s, etc.), maar opereerden in verschillende gastlanden (Frankrijk en China). Door deze twee tijdschriften met elkaar te vergelijken, stel ik de vraag centraal of en hoe literaire vertaling werd ingezet om een dialoog met de gastcultuur aan te gaan.

Bio

Anna Namestnikov is an FWO Fundamental Research Fellow at the Russian section of the Department of Translation, Interpreting and Communication (Faculty of Arts and Philosophy, Ghent University), where she is a member of the TRACE research group. She obtained a Master of Arts in Eastern European Languages and Cultures (Russian and Bosnian/Croatian/Serbian) in 2019-2020 (Ghent University). Before starting her FWO project, Anna worked as a teaching and research assistant (September 2021 – November 2023, Department of Translation, Interpreting and Communication, Ghent University), where she co-taught courses on Russian grammar and Russian literature and conducted preliminary research for her PhD project. As of November 2023 she has been working on a PhD project on the system of translation in Russian émigré periodicals (1919-1939) under the supervision of Piet Van Poucke.