Kunnen nationale identiteiten naast elkaar bestaan? Het geval van Montenegro tijdens de Joegoslavische twintigste eeuw

Pieter Troch (Universiteit Gent)

De sterk gepolitiseerde polarisatie van de Montenegrijnse samenleving rond de kwestie van Montenegrijnse onafhankelijkheid leidde uiteindelijk tot een nipte meerderheid voor Montenegrijnse onafhankelijkheid in 2006. Deze politieke tweedeling wordt vergezeld door een geleidelijke identiteitswissel in de richting van een duidelijke Servisch-Montenegrijnse nationale splitsing. In deze presentatie situeer ik deze ontwikkeling binnen de wisselwerking tussen Servische en Montenegrijnse nationale identiteit in de lange termijn van de Joegoslavische twintigste eeuw. Ik beargumenteer dat bij aanvang van de modernisering van de Montenegrijnse staat en samenleving rond de vorige eeuwwisseling een Servische en Montenegrijnse schaal van nationale identificatie naast elkaar voorhanden waren en dat deze complementaire benadering in het Socialistische Joegoslavië zelfs werd gehanteerd in de institutionalisering van nationale identiteit in Montenegro. Als gevolg van de voortdurende politieke en bredere maatschappelijke relevantie van nationale identiteit in de Joegoslavische context werd die complementaire benadering echter meer en meer verdrongen door een exclusieve benadering die vertrekt vanuit de onverenigbaarheid van Servische en Montenegrijnse nationale identiteit. Recente tendensen in de context van de institutionalisering van nationale identiteit in het onafhankelijke Montenegro lijken te wijzen op een (onomkeerbare?) verspreiding van deze benadering bij de brede bevolking.